Μόνιμη Έκθεση των Δεσμωτών του Φαλήρου δίπλα στο ΚΠΙΣΝ από το ΥΠΠΟ

Το Υπουργείο Πολιτισμού προχωρά στην ανάδειξη του μοναδικού αρχαιολογικού ευρήματος των «Δεσμωτών», το οποίο βρέθηκε στην Εσπλανάδα του Φαλήρου, δίπλα στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ). Με τη δημιουργία μόνιμης έκθεσης εντός ειδικού μουσειακού κελύφους προστασίας, το έργο εξελίσσεται εντός χρονοδιαγράμματος με προϋπολογισμό 6.500.000 ευρώ, χρηματοδοτούμενο από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.

Το εύρημα χρονολογείται στον β’ μισό του 7ου αιώνα π.Χ., μια ταραχώδη περίοδο στην ιστορία της Αθήνας, και αποτελεί εξέχον αρχαιολογικό τεκμήριο παγκόσμιας σημασίας. Η έκθεση φιλοδοξεί να αναδείξει το ιστορικό αυτό επεισόδιο χωρίς να εγκλωβίσει το βλέμμα του επισκέπτη στη βιαιότητα της εικόνας, δημιουργώντας μια αρμονική ενότητα ανάμεσα στο εύρημα και τον χώρο.

Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, αναφέρει: «Το σημαντικό εύρημα των Δεσμωτών του Φαλήρου αφορά στην ομαδική ταφή ανθρώπινων σκελετών που εντοπίστηκε τον Μάρτιο του 2016 κατά την κατασκευή του ΚΠΙΣΝ. Τα άτομα ετάφησαν αλυσοδεμένα, καθώς οι σκελετοί φέρουν ακόμη τα μεταλλικά δεσμά τους. Από το 2016 έως το 2020 δεν διασφαλίστηκε επαρκώς η προστασία του ευρήματος, με αποτέλεσμα να χαθεί μέρος του. Το 2020 αποφασίστηκε η προσωρινή απόσπαση και η επανατοποθέτηση μετά από εξυγίανση του εδάφους. Το μόνιμο κέλυφος που κατασκευάζεται εντάσσεται αρμονικά στην Εσπλανάδα, διαμορφώνοντας έναν λιτό υπόγειο χώρο για την έκθεση, επιτρέποντας βέλτιστη θέαση και κατανόηση από τους επισκέπτες».

Η έκθεση σχεδιάζεται με στόχο τη σταδιακή μετάβαση του επισκέπτη από το παρόν στο παρελθόν, από το φως στο σκοτάδι, ώστε να προετοιμαστεί πνευματικά και συναισθηματικά για το εύρημα. Η μουσειολογική και μουσειογραφική προσέγγιση δίνει έμφαση στην ιστορική σημασία και στον σεβασμό προς τους νεκρούς.

Το κτήριο ανάδειξης, καλύπτοντας περίπου 920 τ.μ., παρουσιάζει λιτή αρχιτεκτονική ταυτότητα. Οι επισκέπτες κατευθύνονται καθοδικά προς έναν ημιυπαίθριο κυλινδρικό χώρο που βυθίζεται σταδιακά, με θέαση των σκελετών μέσω μεγάλων υαλόφρακτων ανοιγμάτων. Ο χώρος των σκελετών δεν είναι επισκέψιμος, ώστε να διασφαλίζονται οι συνθήκες προστασίας.

Η αφηγηματική ροή της έκθεσης περιλαμβάνει έξι θεματικές ενότητες, από την ενημέρωση για το ευαίσθητο θέμα των ανθρώπινων καταλοίπων, έως την ορθή κατανόηση του κοινωνικοπολιτικού πλαισίου που οδήγησε στη γένεση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Η επίσκεψη ολοκληρώνεται με έναν χώρο σιωπής, όπου ο επισκέπτης μπορεί να σταθεί μπροστά στα λείψανα των Δεσμωτών, βιώνοντας μια σπάνια και συγκινητική εμπειρία.

Η μόνιμη έκθεση των Δεσμωτών του Φαλήρου αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού μας, συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν σε έναν χώρο που σέβεται και τιμά τη μνήμη των ανθρώπων που βρέθηκαν εκεί.