Νέο μοντέλο προειδοποιεί για εισβολή τοξικών ξενικών ψαριών στη Μεσόγειο λόγω κλιματικής αλλαγής
Η Μεσόγειος Θάλασσα υφίσταται σημαντικές μεταβολές με ανησυχητικό ρυθμό, καθώς η κλιματική αλλαγή διαμορφώνει νέα περιβαλλοντικά δεδομένα. Μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Geosciences (MDPI), ανέπτυξε ένα πρωτοποριακό υπολογιστικό μοντέλο για την πρόβλεψη της εισβολής δύο ιδιαίτερα επικίνδυνων ξενικών ειδών: του τοξικού λαγοκέφαλου (Lagocephalus sceleratus) και του λεοντόψαρου (Pterois miles).
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία μεταξύ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του Technical University of Denmark και του Ege University στην Τουρκία. Το μοντέλο αξιοποιεί αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης, συνδυάζοντας περιβαλλοντικά δεδομένα με προβολές έως το 2035. Πρόκειται για το πρώτο τέτοιο μοντέλο που αναπτύσσεται στην Ελλάδα και συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο καινοτόμων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι ερευνητές περιγράφουν το μοντέλο ως ένα είδος «ραντάρ» για τις θάλασσες, ικανό να εντοπίζει πότε και πού θα εμφανιστούν τα εισβολικά είδη. Κεντρικοί παράγοντες για την εξάπλωση των ξενικών ψαριών αποδείχθηκαν η θερμοκρασία και η αλατότητα του βυθού. Με την κλιματική αλλαγή να αυξάνει τις θερμοκρασίες, ο κίνδυνος εγκατάστασης και εξάπλωσής τους γίνεται ολοένα πιο άμεσος.
Ο λαγοκέφαλος αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία λόγω της τοξικότητάς του, ενώ μαζί με το λεοντόψαρο επηρεάζουν αρνητικά τα ιχθυοαποθέματα της Μεσογείου. Οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται στο περιβάλλον, αλλά επεκτείνονται στην κοινωνία και την οικονομία, απειλώντας την αλιεία, την τοπική οικονομία και τη βιοποικιλότητα.
Ο Δημήτρης Πάφρας, υποψήφιος διδάκτορας και συν-συγγραφέας της έρευνας, επισημαίνει: «Η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι μακρινό. Αλλάζει τις ίδιες τις συνθήκες των θαλασσών μας, δημιουργώντας έδαφος για την εξάπλωση επικίνδυνων ξενικών ειδών. Η έγκαιρη πρόβλεψη και η προληπτική δράση είναι το μοναδικό μας όπλο για να προστατεύσουμε τόσο το περιβάλλον όσο και τις κοινωνίες που ζουν από αυτό.»
Η καινοτόμος αυτή μεθοδολογία μπορεί να εφαρμοστεί σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, προσφέροντας ένα διεθνές πρότυπο για την αντιμετώπιση των βιολογικών εισβολών σε θαλάσσια οικοσυστήματα υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής.
