Η πρωτοβουλία Μητσοτάκη για απαγόρευση social media σε ανηλίκους κερδίζει έδαφος στην ΕΕ
Η συζήτηση για τον καθορισμό της «ηλικίας ψηφιακής ενηλικίωσης» στην Ευρώπη έχει πλέον κεντρική θέση στις πολιτικές διεργασίες των Βρυξελλών. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στηρίζει ανοιχτά την πρωτοβουλία που έφερε στο προσκήνιο ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Το θέμα συζητήθηκε εκτενώς στη Νέα Υόρκη, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης «Protecting Children in the Digital Age» που διοργάνωσε η Αυστραλία στο πλαίσιο της 80ής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας σε διεθνές ακροατήριο, τόνισε: «Στην Ελλάδα σκεφτόμαστε την απαγόρευση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από την ηλικία των 16 ετών και κάτω, όπως γίνεται και στην Αυστραλία». Αποκάλυψε επίσης ότι έχει ήδη ζητήσει από την ομάδα του να συνεργαστεί με τις αυστραλιανές αρχές, ώστε να εξετάσουν πώς ένα τέτοιο μέτρο θα μπορούσε να εφαρμοστεί πρακτικά στην Ελλάδα.
Η συζήτηση για τα όρια της ψηφιακής ελευθερίας βρίσκεται στα πρώτα της βήματα, αλλά για πρώτη φορά η Ευρώπη φαίνεται έτοιμη να χαράξει μια κοινή στρατηγική, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της νέας και αναγκαίας μάχης.
Ο πρωθυπουργός περιέγραψε το πρόβλημα ως εξής: «Πραγματοποιούμε το μεγαλύτερο ανεξέλεγκτο πείραμα που έγινε ποτέ με τον νου των παιδιών μας. Δεν γνωρίζουμε ποιες θα είναι οι συνέπειες, αλλά είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι δεν θα είναι θετικές». Αναφέρθηκε στο βιβλίο «The Anxious Generation» του Τζόναθαν Χάιντ, το οποίο τον βοήθησε να κατανοήσει τις επιπτώσεις των social media στην ψυχική υγεία των νέων.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη κάνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, απαγορεύοντας τη χρήση κινητών τηλεφώνων στα σχολεία και δημιουργώντας το εργαλείο parco.gov.gr, που παρέχει στους γονείς δυνατότητα επαλήθευσης ηλικίας κατά την αγορά του πρώτου τηλεφώνου και πρόσβαση σε εφαρμογή γονικού ελέγχου για τα social media. «Αυτό είναι μόνο το πρώτο βήμα», τόνισε ο Μητσοτάκης, επισημαίνοντας την ανάγκη για πιο δραστικά μέτρα.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όχι μόνο εξέφρασε την ανησυχία της, αλλά έθεσε και το ζήτημα σε ευρωπαϊκή βάση: «Πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πιστεύουν ότι έχει έρθει η ώρα για μια “ηλικία ψηφιακής ενηλικίωσης” σχετικά με την πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και πρέπει να σας πω ότι, ως μητέρα επτά παιδιών και γιαγιά πέντε εγγονών, συμμερίζομαι την άποψή τους», ανέφερε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Η φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε τη δημιουργία ειδικής επιτροπής της ΕΕ, που θα αξιολογήσει ποια βήματα έχουν νόημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ανοίγοντας τον δρόμο για μια συντονισμένη ευρωπαϊκή πολιτική. Χώρες όπως η Ελλάδα, η Γαλλία και η Δανία έχουν ήδη ασκήσει πιέσεις για τον καθορισμό ενιαίας «ψηφιακής ηλικίας ενηλικίωσης», υποστηρίζοντας ότι η ανεξέλεγκτη χρήση social media προκαλεί σοβαρές βλάβες στους ανηλίκους, όπως άγχος, κατάθλιψη και έκθεση σε επιβλαβές περιεχόμενο.
Η στήριξη της προέδρου της Επιτροπής θεωρείται καθοριστική, καθώς το θέμα μέχρι πρότινος ήταν υπόθεση μεμονωμένων κρατών-μελών. Τώρα, με την επίσημη υποστήριξη των Βρυξελλών, δημιουργείται δυναμική για ευρωπαϊκή νομοθεσία που θα θέσει ενιαία όρια ηλικίας, όπως ήδη συμβαίνει στην Αυστραλία, όπου από τα τέλη του έτους απαιτείται ηλικία τουλάχιστον 16 ετών για τη δημιουργία λογαριασμού σε ορισμένα κοινωνικά μέσα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε τους Ευρωπαίους ομολόγους του να τολμήσουν, τονίζοντας: «Δεν μπορούμε να επικαλούμαστε τις δυσκολίες εφαρμογής ως δικαιολογία για να μην κάνουμε τίποτα. Οι εταιρείες τεχνολογίας έχουν αρκετά χρήματα. Δεν χρειάζεται να βγάζουν κι άλλα εκμεταλλευόμενες την ευαλωτότητα των παιδιών μας». Παράλληλα, προειδοποίησε για τον επόμενο μεγάλο κίνδυνο: την αλληλεπίδραση των παιδιών με chatbots τεχνητής νοημοσύνης. «Θέλουμε πραγματικά τα παιδιά μας να έχουν ψηφιακούς φίλους που μπορεί να τα οδηγήσουν σε καταστροφικές συμπεριφορές;» διερωτήθηκε.
Η θέσπιση της κοινής «ψηφιακής ηλικίας ενηλικίωσης», πρωτοβουλία που ξεκίνησε από την Αθήνα και βρίσκει υποστηρικτές στο Παρίσι και την Κοπεγχάγη, εξελίσσεται σε πανευρωπαϊκό κίνημα. Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι για τη διαμόρφωση της τελικής πρότασης της Κομισιόν και για τη στάση των κρατών-μελών.
