Κρίση ασφάλειας στον πυρηνικό σταθμό Ζαπορίζια λόγω διακοπής ρεύματος μετά από βομβαρδισμούς

Ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια παραμένει χωρίς εξωτερική παροχή ηλεκτρικού ρεύματος για περισσότερες από τρεις ημέρες, δημιουργώντας σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια του μεγαλύτερου πυρηνικού εργοστασίου της Ευρώπης.

Σύμφωνα με τον βρετανικό Guardian, η διακοπή αυτή αποτελεί τη μεγαλύτερη σε διάρκεια από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και έχει οδηγήσει τον σταθμό σε λειτουργία αποκλειστικά με γεννήτριες ντίζελ, οι οποίες τροφοδοτούν τα βασικά συστήματα ψύξης και ασφαλείας.

Η τελευταία γραμμή υψηλής τάσης που συνέδεε τον σταθμό με το ουκρανικό δίκτυο καταστράφηκε την Τρίτη στην περιοχή που ελέγχεται από τη Ρωσία, με αποτέλεσμα ο σταθμός να λειτουργεί μόνο με επτά από τις 18 διαθέσιμες γεννήτριες.

Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) επιβεβαίωσε την επάρκεια καυσίμων για περίπου 20 ημέρες, ωστόσο ο επικεφαλής της υπηρεσίας, Ραφαέλ Γκρόσι, προειδοποίησε ότι η απώλεια εξωτερικής τροφοδοσίας αυξάνει τον κίνδυνο πυρηνικού ατυχήματος.

Σε επίπεδο πολιτικών ευθυνών, η Μόσχα κατηγορεί το Κίεβο για «συνεχή βομβαρδισμό» της περιοχής, κατηγορία που η Ουκρανία απορρίπτει χαρακτηρίζοντάς την απαράδεκτα επικίνδυνη και υποστηρίζει ότι η Ρωσία δημιουργεί τεχνητή κρίση για να εδραιώσει τον έλεγχό της.

Ουκρανοί αξιωματούχοι περιγράφουν τον σταθμό ως «διαπραγματευτικό χαρτί» του Κρεμλίνου, ενώ η Greenpeace επισημαίνει ότι η κατάσταση έχει εισέλθει σε μια «νέα κρίσιμη και δυνητικά καταστροφική φάση».

Η Ρωσία, η οποία κατέλαβε τον σταθμό τον Μάρτιο του 2022, έχει ανακοινώσει σχέδια για επανεκκίνηση των αντιδραστήρων και σύνδεσή τους στο ρωσικό ηλεκτρικό δίκτυο, κάτι που ειδικοί θεωρούν εφικτό μόνο σε συνθήκες ειρήνης. Αυτή τη στιγμή όλοι οι αντιδραστήρες βρίσκονται σε κατάσταση «ψυχρής απενεργοποίησης» για λόγους ασφαλείας.

Οι ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές έχουν θεσπίσει ως πρότυπο ότι ένας πυρηνικός σταθμός πρέπει να μπορεί να λειτουργεί χωρίς εξωτερική τροφοδοσία έως 72 ώρες, ένα όριο που ήδη έχει ξεπεραστεί στη Ζαπορίζια και δεν έχει δοκιμαστεί στην πράξη.

Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, ενδεχόμενη αποτυχία των γεννητριών θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη υπερθέρμανση των καυσίμων στους έξι αντιδραστήρες μέσα σε εβδομάδες, με κίνδυνο τήξης του πυρήνα. Παρότι η κατάσταση δεν συγκρίνεται άμεσα με το ατύχημα της Φουκουσίμα του 2011, όπου η τήξη σημειώθηκε εντός τριών ημερών λόγω σεισμού και τσουνάμι, οι ειδικοί προειδοποιούν για τον υπαρκτό κίνδυνο πυρηνικού ατυχήματος.

Η κατάσταση στον σταθμό έχει αποτελέσει θέμα συζήτησης σε διπλωματικό επίπεδο, με τον Ντόναλντ Τραμπ να προτείνει την τοποθέτηση του σταθμού υπό έλεγχο των ΗΠΑ, ενώ η Ρωσία επιδιώκει την ένταξή του στο δικό της δίκτυο.

Μέχρι στιγμής, η ασφάλεια του εργοστασίου εξαρτάται από την ευάλωτη ισορροπία που διαμορφώνει ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία.