Παγκόσμια Απειλή: Η Αντοχή Βακτηρίων σε Κοινά Αντιβιοτικά Αυξάνεται Ραγδαία

Μία στις έξι βακτηριακές λοιμώξεις που επιβεβαιώθηκαν εργαστηριακά το 2023 παγκοσμίως ήταν ανθεκτικές στα αντιβιοτικά, σύμφωνα με νέα έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Η αντοχή στα αντιβιοτικά παρουσίασε αύξηση άνω του 40% σε περισσότερους από 100 συνδυασμούς παθογόνων-αντιβιοτικών μεταξύ 2018 και 2023, με μέση ετήσια αύξηση 5-15%.

Η έκθεση, που βασίζεται σε δεδομένα από το Παγκόσμιο Σύστημα Παρακολούθησης της Αντοχής στα Αντιμικροβιακά (GLASS), προειδοποιεί ότι αυτή η τάση θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την παγκόσμια υγεία. Για πρώτη φορά, παρουσιάζονται εκτιμήσεις για την αντοχή σε 22 αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία λοιμώξεων του ουροποιητικού, του γαστρεντερικού και του κυκλοφορικού συστήματος.

Η έκθεση εστιάζει σε οκτώ κοινά βακτηριακά παθογόνα: Acinetobacter spp., Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Neisseria gonorrhoeae, μη τυφοειδή Salmonella spp., Shigella spp., Staphylococcus aureus και Streptococcus pneumoniae, που σχετίζονται άμεσα με τις προαναφερθείσες λοιμώξεις.

Η αντοχή στα αντιβιοτικά παρουσιάζει σημαντική γεωγραφική διαφοροποίηση. Στις περιοχές της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Ανατολικής Μεσογείου, το 33% των αναφερόμενων λοιμώξεων ήταν ανθεκτικές, ενώ στην περιοχή της Αφρικής το ποσοστό ανθεκτικότητας ανέρχεται στο 20%. Η κατάσταση επιδεινώνεται σε περιοχές με αδύναμα συστήματα υγείας, τα οποία δεν διαθέτουν επαρκή διαγνωστική και θεραπευτική ικανότητα.

Ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ δήλωσε: «Η αντοχή στα αντιμικροβιακά ξεπερνά τις προόδους της σύγχρονης ιατρικής, απειλώντας την υγεία των οικογενειών σε όλο τον κόσμο. Καθώς οι χώρες ενισχύουν τα συστήματα επιτήρησης, πρέπει να χρησιμοποιούμε τα αντιβιοτικά με υπευθυνότητα, να διασφαλίζουμε πρόσβαση σε ποιοτικά φάρμακα, διαγνωστικά και εμβόλια. Το μέλλον μας εξαρτάται από την ενίσχυση της πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας, καθώς και από την καινοτομία στα αντιβιοτικά νέας γενιάς.»

Η έκθεση επισημαίνει ιδιαίτερα τη σοβαρή απειλή που αποτελούν τα ανθεκτικά αρνητικά κατά Γκραμ βακτήρια, όπως τα E. coli και K. pneumoniae, που ευθύνονται για βαριές λοιμώξεις αίματος με υψηλό κίνδυνο σήψης, ανεπάρκειας οργάνων και θανάτου. Πάνω από το 40% των E. coli και το 55% των K. pneumoniae παγκοσμίως εμφανίζουν αντοχή στις πρώτες επιλογές θεραπείας, ενώ στην αφρικανική περιοχή το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 70%.

Επιπλέον, η αντοχή σε κρίσιμα αντιβιοτικά όπως οι καρβαπενέμες αυξάνεται σημαντικά, περιορίζοντας δραματικά τις θεραπευτικές επιλογές και αυξάνοντας την εξάρτηση από αντιβιοτικά τελευταίας γραμμής. Τα αντιβιοτικά αυτά, όμως, είναι συχνά ακριβά και δυσπρόσιτα, ειδικά σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, επιδεινώνοντας περαιτέρω την παγκόσμια κρίση στην αντιμετώπιση βακτηριακών λοιμώξεων.