Ελεγκτικό Συνέδριο: Δημογραφικό και καθυστερήσεις απειλούν το ασφαλιστικό σύστημα

Στην τελευταία του έκθεση για το 2024, το Ελεγκτικό Συνέδριο αναδεικνύει δύο κρίσιμα ζητήματα που απειλούν τη μακροχρόνια βιωσιμότητα του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος.

Πρώτον, θέτει «κίτρινη κάρτα» στους δημόσιους φορείς για την ανεπαρκή καταβολή των πόρων προς το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ). Το ΑΚΑΓΕ δημιουργήθηκε για να προστατεύσει τις συντάξεις των μελλοντικών γενεών, ιδιαίτερα απέναντι στον δημογραφικό κίνδυνο. Ωστόσο, το ύψος των οφειλών του δημοσίου προς το κεφάλαιο εκτιμάται ότι ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο ευρώ, χωρίς να μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια λόγω ελλιπών στοιχείων.

Σε απάντηση, ο e-ΕΦΚΑ προέβη στο τέλος του 2024 σε καταβολή 250 εκατομμυρίων ευρώ, αντί της προγραμματισμένης δόσης των 50 εκατομμυρίων, καλύπτοντας οφειλές από τα πρώην κοινωνικοασφαλιστικά ταμεία. Επιπλέον, το Δημόσιο κατέβαλε επιχορήγηση ύψους 617.413.902 ευρώ στο ΑΚΑΓΕ. Παρά αυτά, τα διαθέσιμα του ΑΚΑΓΕ σήμερα ξεπερνούν τα 17 δισεκατομμύρια ευρώ.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο, ωστόσο, κρίνει το νομοθετικό πλαίσιο για τους πόρους του ΑΚΑΓΕ επισφαλές και δυσλειτουργικό, καθώς έχει υποστεί πολλές τροποποιήσεις και παρουσιάζει διατυπωτικές ατέλειες. Επιπλέον, δεν υπάρχουν εγκεκριμένοι ετήσιοι απολογισμοί και ισολογισμοί του ΑΚΑΓΕ, λόγω της καθυστέρησης στην κατάρτιση των λογαριασμών των ασφαλιστικών ταμείων. Απουσιάζει επίσης τακτικός έλεγχος της διαχείρισης του από το Υπουργείο Εργασίας.

Δεύτερον, το Ελεγκτικό Συνέδριο επισημαίνει τους δημογραφικούς κινδύνους που επιβαρύνουν το ασφαλιστικό σύστημα. Το ελληνικό συνταξιοδοτικό στηρίζεται υπερβολικά στον πρώτο πυλώνα, τη δημόσια ασφάλιση, που καλύπτει περίπου το 95% των παροχών. Η επαγγελματική και ιδιωτική ασφάλιση αποτελούν μόλις το 1% και 4% αντίστοιχα, γεγονός που καθιστά το σύστημα ιδιαίτερα ευάλωτο στις δημογραφικές αλλαγές.

Η αύξηση των συνταξιούχων και η μείωση των ασφαλισμένων δημιουργούν έντονες προκλήσεις στη βιωσιμότητα του συστήματος. Για αυτό το λόγο, το Ελεγκτικό Συνέδριο συνιστά την ενίσχυση των επαγγελματικών ταμείων και της ιδιωτικής ασφάλισης, ώστε να λειτουργήσουν συμπληρωματικά και να απορροφήσουν τους μελλοντικούς κραδασμούς.

Τέλος, το Συνέδριο επισημαίνει το κατακερματισμένο σύστημα κοινωνικών επιδομάτων που δυσχεραίνει την αποτελεσματική στόχευση των πόρων σε όσους πραγματικά έχουν ανάγκη. Επισημαίνει την ανάγκη θεσμοθέτησης ενός αξιόπιστου μηχανισμού παρακολούθησης και αξιολόγησης της κοινωνικής πολιτικής.

Κατά το 2024, το Ελεγκτικό Συνέδριο εξέδωσε 5.626 αποφάσεις που αφορούν συνταξιοδοτικά αιτήματα και χρηματικές αξιώσεις κατά του Ελληνικού Δημοσίου, καταδεικνύοντας το μέγεθος και τη σημασία των ζητημάτων που αντιμετωπίζει το ασφαλιστικό σύστημα.