Ελεγκτικό Συνέδριο: Δημογραφικές προκλήσεις απειλούν την ασφάλιση

Στην ετήσια έκθεσή του για το 2024, το Ελεγκτικό Συνέδριο αναδεικνύει σημαντικά ζητήματα που θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος.

Καταρχάς, το Συνέδριο εκφράζει έντονη ανησυχία για την πλημμελή ανταπόκριση των φορέων του Δημοσίου στην υποχρέωσή τους να αποδίδουν πόρους στον Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ). Το ποσό των οφειλών δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια, αλλά εκτιμάται ότι υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Παρά τη δυσκολία αυτή, ο e-ΕΦΚΑ κατέβαλε στο τέλος του 2024 ποσό 250 εκατομμυρίων ευρώ έναντι των οφειλών του, ενώ το Δημόσιο κατέβαλε επιχορήγηση ύψους 617.413.902 ευρώ.

Σημαντικό είναι το γεγονός ότι τα διαθέσιμα του ΑΚΑΓΕ ξεπερνούν πλέον τα 17 δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη χρηματοδότηση του Κεφαλαίου χαρακτηρίζεται επισφαλές και δυσλειτουργικό λόγω των συχνών τροποποιήσεων και ασαφειών στη διατύπωση των διατάξεων.

Επιπλέον, δεν έχουν εγκριθεί ετήσιοι απολογισμοί και ισολογισμοί του ΑΚΑΓΕ από τα συναρμόδια Υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας, ενώ δεν πραγματοποιούνται τακτικοί έλεγχοι στη διαχείριση του από το Υπουργείο Εργασίας, γεγονός που επιτείνει τις ανησυχίες για τη διαφάνεια και την ορθή διαχείριση των πόρων.

Στο πλαίσιο της βιωσιμότητας του συστήματος, το Ελεγκτικό Συνέδριο επισημαίνει τον μεγάλο κίνδυνο που προκύπτει από την υπερεξάρτηση του ασφαλιστικού συστήματος στον πρώτο πυλώνα, δηλαδή στην δημόσια αναδιανεμητική ασφάλιση, που καλύπτει περίπου το 95% των παροχών. Οι υπόλοιποι δύο πυλώνες, η επαγγελματική και η ιδιωτική ασφάλιση, αντιπροσωπεύουν μόλις το 1% και 4% αντίστοιχα.

Το δημογραφικό πρόβλημα, με την αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων και τη μείωση των ασφαλισμένων, επιβαρύνει περαιτέρω τη βιωσιμότητα του συστήματος. Για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων, το Ελεγκτικό Συνέδριο προτείνει την ενίσχυση των συμπληρωματικών πυλώνων ασφαλίσεων, ώστε να απορροφηθούν οι μελλοντικοί κραδασμοί.

Επιπρόσθετα, η έκθεση αναδεικνύει προβλήματα στον κατακερματισμό των κοινωνικών επιδομάτων και την απουσία ισχυρού μηχανισμού παρακολούθησης και αξιολόγησης της κοινωνικής πολιτικής, με αποτέλεσμα τα επιδόματα να μην κατευθύνονται πάντα στους δικαιούχους που τα χρειάζονται πραγματικά.

Κατά τη διάρκεια του 2024, το Ελεγκτικό Συνέδριο εξέδωσε 5.626 αποφάσεις που αφορούσαν αιτήματα συνταξιοδότησης και συναφείς χρηματικές αξιώσεις κατά του Ελληνικού Δημοσίου, καταδεικνύοντας τον μεγάλο όγκο υποθέσεων που διαχειρίζεται στο κρίσιμο αυτό πεδίο.