Κώστας Βαρώτσος: Η Κιβωτός Εθνικής Μνήμης και η Αναγέννηση του Πενταγώνου
Η ανακαίνιση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας σηματοδοτεί μια νέα εποχή για το εμβληματικό κτίριο της λεωφόρου Μεσογείων, το οποίο αποτελεί την καρδιά των Ενόπλων Δυνάμεων της Ελλάδας. Με σεβασμό στην ιστορία και την αποστολή του, η πρόσοψη και ο περιβάλλων χώρος ανασχεδιάστηκαν από τον διεθνώς καταξιωμένο γλύπτη και καθηγητή του ΑΠΘ, Κώστα Βαρώτσο, σε συνεργασία με την αρχιτέκτονα Χρυσάνθη Ασπρουλοπούλου. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από τη γενναιόδωρη δωρεά της εταιρείας Metlen Energy & Metals Α.Ε.
Στο επίκεντρο της νέας όψης δεσπόζει η «Κιβωτός Εθνικής Μνήμης», ένα έργο ύψους έως 6 μέτρων που αποτελείται από γυάλινες κολώνες στις οποίες είναι χαραγμένα τα ονόματα των 121.692 πεσόντων στους Εθνικούς Αγώνες. Το φως που διαπερνά το γυαλί δημιουργεί μια μοναδική αίσθηση αιώρησης των ονομάτων, μια συγκινητική υπενθύμιση της θυσίας τους. Τη σύνθεση συμπληρώνουν δύο ελαιώνες με 25 και 28 ελαιόδεντρα, που συμβολίζουν τις εθνικές επετείους της 25ης Μαρτίου 1821 και της 28ης Οκτωβρίου 1940 αντίστοιχα.
Σε συνέντευξή του στο newmoney.gr, ο Κώστας Βαρώτσος εξηγεί πως η ιδέα του έργου δεν υπήρχε από την αρχή. «Ο Υπουργός Νίκος Δένδιας με προσκάλεσε να καταθέσω μια πρόταση για την Κιβωτό Εθνικής Μνήμης, αφιερωμένη στους νεκρούς των ελληνικών πολέμων από την ίδρυση του νεότερου κράτους μέχρι σήμερα», αναφέρει. Η πρόταση εγκρίθηκε και στη συνέχεια η ανακαίνιση της πρόσοψης του Υπουργείου συνδέθηκε με το μνημείο, δημιουργώντας ένα ενιαίο έργο.
Ο ίδιος επισημαίνει τη σημασία της ένταξης του έργου στον χώρο: «Ήθελα πάντα να είμαι “μέσα” στον χώρο του έργου μου, ώστε να εντάσσεται πλήρως σε αυτόν». Αναφερόμενος στην ανακαίνιση, διευκρινίζει ότι η νέα πρόσοψη δεν αποκρύπτει το εσωτερικό όπως μπορεί να φαίνεται: «Τα κάθετα στοιχεία αραιώνουν εκεί όπου υπάρχουν παράθυρα και πυκνώνουν όπου δεν υπάρχουν, δημιουργώντας ένα παιχνίδι με το φυσικό φως που εξυπηρετεί και την ενεργειακή απόδοση».
Επιπλέον, ο σκούρος γκρι χρωματισμός της πρόσοψης βοηθά το κτίριο να «χάνεται» στο περιβάλλον, ενώ από το εσωτερικό η θέα προς τα έξω παραμένει ανεμπόδιστη. Με την ολοκλήρωση αυτού του έργου, το Πεντάγωνο μετατρέπεται σε ένα μνημείο ειρήνης και συλλογικής μνήμης, που αποτίει φόρο τιμής στο παρελθόν και φωτίζει το μέλλον.
