Κώστας Βαρώτσος: Η Κιβωτός Εθνικής Μνήμης και η μεταμόρφωση του Πενταγώνου

Η ανακαίνιση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στη λεωφόρο Μεσογείων σηματοδοτεί μια νέα εποχή για το εμβληματικό αυτό κτίριο. Το έργο της ανανέωσης της πρόσοψης και του περιβάλλοντος χώρου υπογράφει ο διεθνούς φήμης γλύπτης και καθηγητής Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ, Κώστας Βαρώτσος, μαζί με την αρχιτέκτονα-μηχανικό Χρυσάνθη Ασπρουλοπούλου. Η υλοποίηση πραγματοποιήθηκε χάρη στη δωρεά της εταιρείας «Metlen Energy & Metals Α.Ε.».

Στο κέντρο της πρόσοψης δεσπόζει η «Κιβωτός Εθνικής Μνήμης», ένα γλυπτό από γυάλινες κολώνες ύψους έως 6 μέτρων, όπου είναι χαραγμένα τα ονόματα των 121.692 πεσόντων των Εθνικών Αγώνων. Το φως που διαπερνά τις κολώνες δημιουργεί την εντύπωση ότι τα ονόματα αιωρούνται, προσδίδοντας μια συγκινητική διάσταση στο μνημείο. Το έργο πλαισιώνεται από δύο ελαιώνες με 25 και 28 ελαιόδεντρα, που συμβολίζουν τις εθνικές επετείους της 25ης Μαρτίου 1821 και της 28ης Οκτωβρίου 1940 αντίστοιχα.

Σε αποκλειστική συνέντευξη στο newmoney.gr, ο Κώστας Βαρώτσος εξηγεί πως η ιδέα για το έργο δεν υπήρχε εξαρχής. «Ο Υπουργός Νίκος Δένδιας με κάλεσε να διαμορφώσω μια αρχική πρόταση για την Κιβωτό Εθνικής Μνήμης, αφιερωμένη στους χιλιάδες νεκρούς των πολέμων από την ίδρυση του νεότερου ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα. Από εκεί ξεκίνησε η επικοινωνία μας και η υλοποίηση», αναφέρει.

Η ανακαίνιση της πρόσοψης του ΥΠΕΘΑ προστέθηκε στη συνέχεια, με το έργο να αντιμετωπίζεται ως ένα ενιαίο σύνολο. «Ήταν δύο διαφορετικά αντικείμενα, αλλά άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους, και έτσι τα αντιμετώπισα», εξηγεί.

Η προσοχή του Βαρώτσου εστιάζεται πάντα στον χώρο όπου τοποθετεί το έργο του. «Ήθελα το έργο να εντάσσεται πλήρως στον χώρο του, να είναι μέσα σε αυτόν και να συνυπάρχει αρμονικά», δηλώνει.

Αναφορικά με την ανανεωμένη πρόσοψη, ο καλλιτέχνης διευκρινίζει ότι η κάλυψη που φαίνεται να εμποδίζει την οπτική επαφή με το εσωτερικό δεν είναι τυχαία. «Τα κάθετα στοιχεία αραιώνουν εκεί που υπάρχουν παράθυρα και πυκνώνουν όπου δεν υπάρχουν, δημιουργώντας ένα παιχνίδι με το φως που βοηθά και στην εξοικονόμηση ενέργειας», εξηγεί.

Το κτίριο βάφτηκε σκούρο γκρι ώστε να «χάνεται» στο περιβάλλον του, ενώ από μέσα διατηρεί τη διαφάνεια και την καθαρότητα. Με αυτόν τον τρόπο, η νέα όψη του Πενταγώνου μετατρέπεται σε ένα μνημείο ειρήνης που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, τιμώντας τη μνήμη των ηρώων και αναδεικνύοντας την αποστολή των Ενόπλων Δυνάμεων.