Αμμόχωστος: 51 χρόνια κατοχής και αδιάκοπης μνήμης υπό καθεστώς αμφισβήτησης
Πενήντα ένα χρόνια μετά την 14η Αυγούστου 1974, η Αμμόχωστος παραμένει η ηχηρή σιωπή της Κύπρου, μια πόλη που ζει μόνο στη συλλογική μνήμη, κλειδωμένη σε μία αμείλικτη πραγματικότητα.
Η καθημερινότητα της πόλης διακόπηκε απότομα με τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, γνωστή ως «Αττίλας 2», που οδήγησε στην κατάληψη της Αμμοχώστου, την κατοχή της Καρπασίας και μεγάλου τμήματος της Μεσαορίας, δημιουργώντας ένα αδιαπέραστο συρματόπλεγμα που διαχωρίζει τον τόπο.
Οι εικόνες της Αμμοχώστου, με τις άδειες προσόψεις ξενοδοχείων, τους σκελετούς από μπετόν, τις ξεθωριασμένες βιτρίνες καταστημάτων, τα κλειστά σχολεία και τις βουβές εκκλησίες, παραμένουν διαχρονικά και συγκλονίζουν κάθε φορά που τις αντικρίζουμε.
Αυτή η «πόλη-φάντασμα» δεν αποτελεί απλώς ένα τοπίο εγκατάλειψης, αλλά ένα διεθνές σύμβολο αδιεξόδου, πολιτικής αδικίας και συλλογικής μνήμης. Ο αγώνας για την επιστροφή της στους νόμιμους κατοίκους της είναι σαφώς θεσπισμένος από τα ψηφίσματα 550/1984 και 789/1992 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η 14η Αυγούστου 1974 σηματοδότησε την έναρξη της δεύτερης φάσης της τουρκικής εισβολής, παρά την ύπαρξη εκεχειρίας και την κατάρρευση των συνομιλιών στη Γενεύη. Μέσα σε λίγες ημέρες, ο «Αττίλας 2» επέβαλε νέα τετελεσμένα, εκκενώνοντας και περιφράσσοντας στρατιωτικά την Αμμόχωστο.
Η διεθνής έννομη τάξη, μέσω των αποφάσεων του ΟΗΕ, απορρίπτει κάθε προσπάθεια εποικισμού ή εγκατάστασης από μη νόμιμους κατοίκους και απαιτεί την τοποθέτηση της περιοχής υπό διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών μέχρι την επιστροφή των κατοίκων της.
Τον τελευταίο χρόνο, η τουρκική πλευρά έχει προχωρήσει σε προκλητικές ενέργειες, όπως η μερική άρση του στρατιωτικού καθεστώτος και το άνοιγμα τμημάτων του Βαρωσιού για περίπατο και επίσκεψη, με το άνοιγμα της Λεωφόρου Δημοκρατίας και τμημάτων της παραλίας.
Η εικόνα επισκεπτών που περιδιαβαίνουν ανάμεσα σε ερειπωμένα ξενοδοχεία και εγκαταλειμμένους δρόμους αποτελεί βιασμό της μνήμης και της νομιμότητας, καθώς η πόλη μετατρέπεται σε τουριστική ατραξιόν βασισμένη στον πόνο.
Το 2022, η κατάσταση κλιμακώθηκε με το άνοιγμα εμπορικής ζώνης στην παραλία, όπου τοποθετήθηκαν ξαπλώστρες και ομπρέλες, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση μιας κοινής μεσογειακής ακτής. Η UNFICYP επανέλαβε τη σταθερή θέση του ΟΗΕ και διαβίβασε το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας, χωρίς περαιτέρω αποτελέσματα.
Παρά την προσπάθεια καμουφλάζ με τον ήλιο και τη θάλασσα, τα συρματοπλέγματα παραμένουν και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ συνεχίζουν να υπενθυμίζουν την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου. Η Αμμόχωστος παραμένει ζωντανή στη μνήμη και στην ιστορία, αντιμέτωπη με μια αδικία που δεν σβήνει.
