Το Οικονομικό Βάρος του Πολέμου στην Ουκρανία: Ανάλυση των Δαπανών ανά Κράτος και Πολίτη
Καθώς οι διαπραγματεύσεις για το μέλλον της Ουκρανίας συνεχίζονται, η συζήτηση γύρω από το ποιος αναλαμβάνει το κόστος του πολέμου παραμένει επίκαιρη και κρίσιμη.
Το ουκρανικό κοινοβούλιο ενέκρινε τον Νοέμβριο του 2024 έναν στρατιωτικό προϋπολογισμό ρεκόρ ύψους 2,23 τρισεκατομμυρίων γρίβνων (45,9 δισ. ευρώ) για το 2025. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 26,3% του ΑΕΠ και στο 55% του συνολικού κρατικού προϋπολογισμού. Με την αναθεώρηση του Ιουλίου, ο προϋπολογισμός αυξήθηκε κατά 412,3 δισ. γρίβνες (8,6 δισ. ευρώ), φτάνοντας το 31% του ΑΕΠ και το 67% των κρατικών δαπανών.
Η Ουκρανία επενδύει σχεδόν το ένα τρίτο της οικονομίας της στην άμυνα, ενώ το συνολικό οικονομικό κόστος του πολέμου — συμπεριλαμβανομένων των αναγκών ανοικοδόμησης, ανθρωπιστικής βοήθειας και οικονομικών απωλειών — υπερβαίνει τα 700 δισ. ευρώ.
Αντίστοιχα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμεύσει περίπου 72 δισ. ευρώ για την περίοδο 2022-2024, ποσό που αντιστοιχεί μόλις στο 0,3% του ετήσιου ΑΕΠ της. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διαθέσει 66,9 δισ. δολάρια (57,3 δισ. ευρώ), δηλαδή περίπου 0,08% του αμερικανικού ΑΕΠ. Παρά τα μεγάλα απόλυτα ποσά, το σχετικό βάρος για τις δυτικές οικονομίες είναι σημαντικά μικρότερο σε σύγκριση με την Ουκρανία.
Σε ατομικό επίπεδο, κάθε Ουκρανός πολίτης έχει επιβαρυνθεί κατά μέσο όρο με 3.424 ευρώ για την άμυνα την περίοδο 2022-2024, δηλαδή περίπου 1.312 ευρώ ετησίως. Με τον μέσο μισθό να ανέρχεται στα 3.500 ευρώ, η ετήσια επιβάρυνση αντιστοιχεί στο ένα τρίτο του εισοδήματος.
Αντίθετα, στις ΗΠΑ η επιβάρυνση ανά πολίτη είναι μόλις 108 ευρώ ετησίως, ενώ στην ΕΕ φτάνει τα 95 ευρώ, με μέσους ετήσιους μισθούς 56.880 ευρώ και 29.600 ευρώ αντίστοιχα. Η σύγκριση αυτή υπογραμμίζει το δυσανάλογο οικονομικό βάρος που φέρουν οι Ουκρανοί πολίτες.
Επιπλέον, οι ανάγκες ανοικοδόμησης της Ουκρανίας είναι τεράστιες. Η τελευταία αξιολόγηση της Παγκόσμιας Τράπεζας εκτιμά τις συνολικές απαιτήσεις στα 448,6 δισ. ευρώ για την επόμενη δεκαετία, σχεδόν εννεαπλάσιες σε σχέση με τον στρατιωτικό προϋπολογισμό του 2025.
Οι άμεσες ζημιές στις υποδομές φτάνουν τα 150 δισ. ευρώ, με τις κατοικίες να κατέχουν την πρώτη θέση σε απώλειες (48,8 δισ. ευρώ) και να επηρεάζουν 2,5 εκατομμύρια νοικοκυριά. Οι ζημιές στις μεταφορές ανέρχονται σε 66,7 δισ. ευρώ, ενώ ο ενεργειακός τομέας, που δέχεται επιθέσεις και το 2024, απαιτεί 58,2 δισ. ευρώ για πλήρη αποκατάσταση.
Η ανισορροπία στην κατανομή του οικονομικού βάρους έχει γεωπολιτικές προεκτάσεις, επηρεάζοντας τις διατλαντικές συνομιλίες και την πολιτική συζήτηση, όπου ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει θέσει το ερώτημα της δίκαιης κατανομής των εξόδων.
Πέρα από τα οικονομικά μεγέθη, το πραγματικό κόστος του πολέμου μετριέται στις ανθρώπινες απώλειες, τις εκτοπισμένες οικογένειες και τις κατεστραμμένες κοινότητες — ένα βάρος που δεν μπορεί να αποτιμηθεί σε αριθμούς.
