Δημογραφικό στην Ελλάδα: Μείωση 500.000 κατοίκων και κατάρρευση γεννήσεων
Τις επόμενες τρεις δεκαετίες προβλέπεται η συνέχιση της μείωσης του πληθυσμού και της δημογραφικής γήρανσης στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Η ανάλυση «Δημογραφικό και υπογεννητικότητα στην Ελλάδα σήμερα: δημογραφικές αδράνειες και κοινωνικές προκλήσεις», συντάχθηκε από την Ιφιγένεια Κοκκάλη, επίκουρη καθηγήτρια και διευθύντρια του Εργαστηρίου. Επισημαίνει την κατακόρυφη πτώση των γεννήσεων, οι οποίες το 2023 ανήλθαν σε 72.300 – περίπου οι μισές από τον μέσο όρο της περιόδου 1951-1970.
«Οι λόγοι που ευθύνονται για αυτήν την κατάρρευση δεν εντοπίζονται μόνο εντός του πεδίου της δημογραφίας, αλλά αφορούν συνολικότερα τις κοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες», σημειώνει η μελέτη.
Μεταξύ 2011 και 2024, το φυσικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων παρέμεινε αρνητικό, σε συνδυασμό με αρνητικό μεταναστευτικό ισοζύγιο, οδηγώντας σε μείωση πληθυσμού κατά σχεδόν 500.000 άτομα.
Η Ελλάδα καταγράφει από τους χαμηλότερους δείκτες γονιμότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη διαγενεακή γονιμότητα να κυμαίνεται στα 1,3-1,4 παιδιά ανά γυναίκα (για τις γενιές γύρω στο 1980), σημαντικά κάτω από το όριο αναπλήρωσης 2,07 παιδιών.
Παράλληλα, το 23% των κατοίκων είναι άνω των 65 ετών, με τον αριθμό των ηλικιωμένων να υπερβαίνει κατά περίπου ένα εκατομμύριο τους νέους 0-14 ετών το 2023. Επίσης, καταγράφεται αύξηση των ποσοστών ατεκνίας, που πλέον αφορά περίπου 1 στα 5 άτομα των γενεών γύρω στο 1980.
Η μείωση του πληθυσμού ξεκίνησε το 2011, καθώς η προηγούμενη μαζική εισροή αλλοδαπών (1991-2010), που είχε δημιουργήσει θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο 795.000 ατόμων, είχε επιβραδύνει τη γήρανση και ενισχύσει τη γεννητικότητα.
Η χρηματοπιστωτική κρίση άλλαξε την πορεία των ροών, με το ισοζύγιο εισόδων-εξόδων να γίνεται αρνητικό από το 2011. Κατά τη δεκαετία 2011-2021, οι αποχωρήσεις περιλαμβάνουν οικονομικούς μετανάστες που επιστρέφουν στις πατρίδες τους, καθώς και νέους Έλληνες ηλικίας 25-45 ετών που μεταναστεύουν.
