ΔΕΘ: Νέο φορολογικό σύστημα για οικογένειες εμπνευσμένο από το γαλλικό μοντέλο

Λίγες μέρες πριν από τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, στο κυβερνητικό επιτελείο κυριαρχεί μια έννοια που έως τώρα ήταν γνωστή κυρίως μέσα από γαλλικά φορολογικά εγχειρίδια: το «quotient familial».

Αυτό το μοντέλο φορολόγησης, που εφαρμόζεται στη Γαλλία εδώ και δεκαετίες, εξετάζεται τώρα για την Ελλάδα. Όμως, δεν πρόκειται για απλή αντιγραφή, αλλά για μια προσαρμογή «α λα ελληνικά», με σεβασμό στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.

Στην ουσία, η πρόταση αφορά έναν ειδικό φορολογικό τρόπο για οικογένειες με παιδιά, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες τους με επιστημονική ακρίβεια, προσφέροντας φορολογικά οφέλη. Αντί να υπολογίζεται η φορολογική κλίμακα βάσει ατομικού εισοδήματος, το νέο σύστημα θα υπολογίζει και τις οικογενειακές υποχρεώσεις, αντικαθιστώντας το σημερινό ειδικό αφορολόγητο ανά παιδί με πιο στοχευμένα κίνητρα.

Η αλλαγή αυτή σηματοδοτεί και μια διαφοροποίηση στην επιδοματική πολιτική, μετατοπίζοντας το βάρος από επιδόματα σε μόνιμες φορολογικές ελαφρύνσεις. Το δημογραφικό ζήτημα που έχει αναδειχθεί σε μείζον εθνικό πρόβλημα, μαζί με τις πιέσεις που δέχεται η μεσαία τάξη λόγω αυξημένου κόστους ζωής, ώθησαν το οικονομικό επιτελείο να σχεδιάσει από τις αρχές του 2025 το νέο σύστημα που στοχεύει σε ουσιαστική στήριξη των νοικοκυριών.

Η φιλοσοφία πίσω από το γαλλικό σύστημα είναι απλή αλλά επαναστατική: η φορολογική μονάδα δεν είναι το άτομο, αλλά η οικογένεια. Το συνολικό εισόδημα δηλώνεται ενιαία και διαμοιράζεται σε «μονάδες» ανάλογα με τα μέλη της οικογένειας – ένας άγαμος ισοδυναμεί με μία μονάδα, ένα ζευγάρι με δύο, το πρώτο και δεύτερο παιδί με μισή μονάδα το καθένα, και το τρίτο παιδί με μία μονάδα. Με αυτόν τον τρόπο, όσο μεγαλώνει η οικογένεια, το φορολογητέο εισόδημα «σπάει» σε περισσότερες μονάδες, μειώνοντας άμεσα τον φόρο.

Το αποτέλεσμα είναι προφανές: οι οικογένειες με παιδιά πληρώνουν λιγότερο φόρο, χωρίς να χρειάζεται να υποβάλουν αιτήσεις ή να λαμβάνουν επιδόματα, ενώ το όφελος αποτυπώνεται αυτόματα στο εκκαθαριστικό.

Υπάρχουν, βέβαια, και όρια – πλαφόν στα υψηλά εισοδήματα ώστε να μην προκύπτουν δυσανάλογα φορολογικά προνόμια. Παρόλο που το σύστημα έχει υποστεί τροποποιήσεις, η βασική φιλοσοφία παραμένει: η φορολόγηση προσαρμόζεται στις ανάγκες της οικογένειας και όχι μόνο στο ατομικό εισόδημα.

Στην Ελλάδα, όπου η φορολογία παραμένει ατομική και η στήριξη των οικογενειών γίνεται κυρίως μέσω επιδομάτων, η εισαγωγή μιας τέτοιας λογικής θα αποτελούσε μια ριζική αλλαγή. Κορυφαία κυβερνητικά στελέχη έχουν ήδη χαρακτηρίσει τη μεταρρύθμιση ως τη «μεγαλύτερη φορολογική αλλαγή υπέρ της οικογένειας που έχει γίνει ποτέ».

Το νέο μοντέλο θα ευνοήσει κυρίως οικογένειες με παιδιά – ειδικά τρίτεκνους και πολύτεκνους – καθώς και νοικοκυριά με έναν κύριο μισθωτό, προσφέροντας ανάσα στη μεσαία τάξη που δοκιμάζεται από το αυξημένο κόστος ζωής. Αντίθετα, τα οφέλη για άγαμους, ζευγάρια χωρίς παιδιά ή οικογένειες με δύο εργαζόμενους γονείς και για υψηλά εισοδήματα θα είναι περιορισμένα λόγω των ορίων που θα τεθούν.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το ελληνικό μοντέλο δεν θα αποτελεί απλή αντιγραφή του γαλλικού, αλλά ένα «υβρίδιο» που θα προσαρμόζεται στις ελληνικές ανάγκες. Αναμένεται αύξηση του αφορολόγητου ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών, μεγαλύτερο όφελος για πολύτεκνες οικογένειες, και πλαφόν για τα υψηλά εισοδήματα ώστε να διασφαλιστεί η δημοσιονομική ισορροπία.

Η παρουσίαση του σχεδίου στη ΔΕΘ αναμένεται να έχει ισχυρό πολιτικό αποτύπωμα. Η κυβέρνηση επιδιώκει να δείξει ότι η στήριξη της οικογένειας δεν περιορίζεται σε επιδόματα, αλλά προχωρά σε μια θεσμική, μόνιμη αλλαγή. Αν το σχέδιο υλοποιηθεί, χιλιάδες γονείς θα δουν το εκκαθαριστικό τους να μεταβάλλεται σημαντικά, βιώνοντας από πρώτο χέρι τι σημαίνει «φοροαπαλλαγές με άρωμα Γαλλίας».