Ευρωπαίοι ηγέτες απόλυτα εξαρτημένοι από τον Τραμπ στην κρίση της Ουκρανίας

Μια πρωτόγνωρη και περίπλοκη συνάντηση πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα στην Ουάσινγκτον, όπου ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υποδέχθηκε τους επτά Ευρωπαίους ηγέτες και τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Παρά το ιστορικό χαρακτήρα της, η σύνοδος άφησε τους συμμετέχοντες με ανάμεικτα συναισθήματα και αμφιβολίες για τα αποτελέσματα.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες επέστρεψαν στις πρωτεύουσές τους με την αίσθηση ότι παρά τη δημόσια στήριξή τους στον Ζελένσκι, παρέμειναν απόλυτα εξαρτημένοι από τη βούληση και τις αποφάσεις του Τραμπ. Σύμφωνα με τους New York Times, οι επτά ηγέτες έλαβαν από τον Αμερικανό πρόεδρο μία ασαφή αλλά σημαντική δήλωση σχετικά με μεταπολεμικές εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία. Ωστόσο, απέφυγαν να ξεκινήσουν συζητήσεις για εδαφικές παραχωρήσεις, όπως επιβεβαίωσε ο καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς.

Ενδεικτικό της ατμόσφαιρας ήταν και η σιωπηρή αποδοχή της εγκατάλειψης από τον Τραμπ της απαίτησης για άμεση κατάπαυση πυρός ως προϋπόθεση για νέες διαπραγματεύσεις. Αναλυτές τονίζουν πως αυτό το γεγονός διατηρεί τους Ευρωπαίους στην ίδια αβέβαιη θέση στην οποία βρίσκονταν πριν τη συνάντηση του Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αλάσκα, εξαρτώμενους από την ελπίδα ότι ο Τραμπ θα καταφέρει να κλείσει μια προσωπική συμφωνία με τον Ρώσο πρόεδρο.

Ο Γάλλος πρώην πρέσβης στις ΗΠΑ, Ζεράρ Αρό, περιέγραψε τη σύνοδο ως «νίκη της κενής ασάφειας», επισημαίνοντας τη μη ύπαρξη δεσμευτικών αποφάσεων. Παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις Τραμπ για τις εγγυήσεις ασφαλείας και την απουσία εντάσεων με τον Ζελένσκι, ο Αρό προειδοποίησε για τους κινδύνους που φέρνει η έλλειψη σαφούς πλαισίου διαπραγματεύσεων με τη Μόσχα. Υπογράμμισε ότι το ενδεχόμενο μιας «διαρκούς διαδικασίας συζητήσεων χωρίς αποτέλεσμα» θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρεξηγήσεις και αδιέξοδα.

Η ανησυχία των Ευρωπαίων αποτυπώθηκε και στο γεγονός ότι ακύρωσαν τις θερινές τους διακοπές για να ταξιδέψουν στην Ουάσινγκτον. Σύμφωνα με διπλωμάτες, ο λόγος δεν ήταν η ευκαιρία για ειρήνη, αλλά ο φόβος πως ο Τραμπ θα πίεζε τον Ζελένσκι να αποδεχθεί μια μονόπλευρη συμφωνία «γη έναντι ειρήνης» με τη Ρωσία. Ο πρώην Αμερικανός πρέσβης στο ΝΑΤΟ, Νίκολας Μπερνς, τόνισε ότι οι Ευρωπαίοι δεν εμπιστεύονται τη δέσμευση του Τραμπ για μια ανεξάρτητη Ουκρανία και δεν κατανοούν την «ακατανόητη γοητεία» που του ασκεί ο Πούτιν.

Κατά τη διάρκεια της συνόδου, ο Τραμπ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν για πιθανή διμερή συνάντηση με τον Ζελένσκι και ενδεχόμενη τριμερή με δική του συμμετοχή. Ο Πούτιν πρότεινε τη Μόσχα ως τόπο διεξαγωγής, πρόταση που ο Τραμπ απέρριψε ευγενικά. Σε μια αμήχανη στιγμή, ο Τραμπ σχολίασε στον Εμανουέλ Μακρόν: «Νομίζω ότι θέλει να κάνει μια συμφωνία για μένα. Όσο τρελό κι αν ακούγεται». Ο Μακρόν, που έχει εμπειρία από τις διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν, κράτησε αισιόδοξο τόνο, αλλά την επόμενη ημέρα χαρακτήρισε τον Πούτιν «τέρας» που επιβιώνει καταβροχθίζοντας γείτονες.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έδειξαν ενιαίο μέτωπο στη διαχείριση του Τραμπ. Ο καγκελάριος Μερτς ανέφερε ότι όλοι προέβαλαν κοινές θέσεις, γεγονός που ικανοποίησε τον Αμερικανό πρόεδρο. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, υποστηρικτής της δημιουργίας πολυεθνικής ειρηνευτικής δύναμης στην Ουκρανία, τόνισε ότι ο Τραμπ φάνηκε δεκτικός σε αμερικανικό ρόλο σε αυτήν την πρωτοβουλία. Επίσης, επισήμανε πως κρίσιμα ζητήματα όπως τα εδαφικά, οι ανταλλαγές αιχμαλώτων και η επιστροφή των παιδιών που έχουν απαχθεί στη Ρωσία θα είναι στο τραπέζι.

Από τη σύνοδο στο Λονδίνο τον Μάρτιο, η Ευρώπη έχει κάνει σημαντικά βήματα, όπως αύξηση των στρατιωτικών προϋπολογισμών και νέες αμυντικές συνεργασίες. Παρά αυτά, η τύχη της διατλαντικής συμμαχίας παραμένει δεμένη με την ασταθή και απρόβλεπτη στάση του Τραμπ. Όπως σχολίασε ο Νίκολας Μπερνς, ενώ ο Τραμπ κατάφερε να πείσει τους συμμάχους να ενισχύσουν την άμυνα, απέτυχε να ηγηθεί απέναντι στον μεγαλύτερο κίνδυνο: τον εκδικητικό και βίαιο Βλαντίμιρ Πούτιν.