Καταπατημένα Ακίνητα: Μόνο 5.000 Ιδιοκτήτες Ζήτησαν Εξαγορά Μέχρι Σήμερα
Παρά τη δυνατότητα που δίδεται να εξαγοράσουν τα ακίνητα που έχουν παράνομα καταληφθεί από το Δημόσιο, μόλις περίπου 5.000 ιδιοκτήτες έχουν υποβάλει αίτηση μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας gov.gr, από τα συνολικά 90.000 ακίνητα που θα μπορούσαν να τακτοποιηθούν.
Η σχετική προθεσμία λήγει τυπικά στις 30 Σεπτεμβρίου 2025, ωστόσο το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ανακοίνωσε παράταση έως τις 11 Σεπτεμβρίου 2026, προκειμένου να δοθεί επιπλέον χρόνος για υποβολή αιτήσεων. Παρά ταύτα, εγείρεται το ερώτημα για το ποιοι επιπλέον ιδιοκτήτες ενδέχεται να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Με τον Νόμο 5024/2023 καθιερώθηκε η δυνατότητα εξαγοράς δημοσίων ακινήτων που έχουν καταληφθεί από ιδιώτες, υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Η διαδικασία ξεκίνησε το 2024 σε δύο φάσεις, ανάλογα με τις περιφερειακές ενότητες, με σκοπό την οριστική κατοχύρωση των ακινήτων στους δικαιούχους.
Το πρόβλημα των καταπατήσεων δεν περιορίζεται σε αγροτικές εκτάσεις, καθώς εντοπίζεται και σε οικιστικές περιοχές, ακόμα και σε αστικές ζώνες όπως το Χαλάνδρι, τα Βριλήσσια και το Φάληρο. Σε πολλές περιπτώσεις, πολυκατοικίες έχουν ανεγερθεί πάνω σε κτήματα που διανεμήθηκαν τη δεκαετία του 1950 για αγροτική χρήση, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η εξαγορά ή να έχει διευθετηθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς.
Επιπλέον, με απόφαση των υπουργείων Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης (ΦΕΚ Β’ 6521/27-11-2024), ορίζεται ότι σε εκτάσεις που διανεμήθηκαν με βάση την αγροτική νομοθεσία και δεν υπάρχει πρωτόκολλο αποβολής ή πρόστιμο αυθαίρετης χρήσης, το Δημόσιο δεν μπορεί πλέον να ασκήσει αξιώσεις, εφόσον ο ιδιοκτήτης έχει καταγραφεί στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές.
Παρά τα μέτρα, το πρόβλημα επιμένει. Στην Αττική, ιδίως στην Ανατολική, εκτιμάται ότι 8 στα 10 ακίνητα του Δημοσίου βρίσκονται σε ιδιωτικά χέρια, ενώ στη Θεσσαλία και τη Στερεά Ελλάδα ο αντίστοιχος αριθμός είναι 7 στα 10 και στα νησιά του Αιγαίου 6 στα 10. Μεγάλα τμήματα όπως η Άνω Γλυφάδα, η Ηλιούπολη, το Γαλάτσι, η Νέα Ερυθραία και η Αγία Παρασκευή συνεχίζουν να έχουν ασαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς, με συνεχιζόμενες διαμάχες μεταξύ Δημοσίου και ιδιωτών.
Στα Δωδεκάνησα, κυρίως στη Ρόδο και την Κω, παρατηρείται σημαντική συγκέντρωση αιτήσεων εξαγοράς. Το φαινόμενο αυτό συνδέεται με την ιστορική ενσωμάτωση των νησιών το 1947 και τη λειτουργία Κτηματολογίου υπό ιταλική διοίκηση, που έχει αφήσει ασαφή τα όρια πολλών εκτάσεων, ιδίως σε παραθαλάσσιες και δασικές περιοχές.
Η χρήση σύγχρονων τεχνολογιών, όπως drones και τεχνητή νοημοσύνη, αξιοποιείται για τον εντοπισμό καταπατημένων εκτάσεων, επιδιώκοντας την καλύτερη διαχείριση και τακτοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου.
