Καταπατημένα: Μόλις 5.000 ιδιοκτήτες ζήτησαν λύση και παρατείνεται η προθεσμία
Η πρωτοβουλία για την τακτοποίηση των καταπατημένων εκτάσεων έχει συγκεντρώσει μέχρι σήμερα πολύ μικρό ενδιαφέρον, παρότι αφορά ιδιοκτήτες που έχουν χτίσει πάνω σε δημόσιες εκτάσεις ή σε ευαίσθητες περιοχές όπως οι όχθες θαλασσών, ρεμάτων και ποταμών.
Παρά την ευκαιρία να αποκτήσουν καθαρές ιδιοκτησιακές σχέσεις και να απομακρύνουν το κράτος ως «συνιδιοκτήτη» των ακινήτων τους, μόλις 5.000 ιδιοκτήτες έχουν ολοκληρώσει την αίτηση εξαγοράς από το 2024, όταν ξεκίνησε η διαδικασία.
Η πλατφόρμα gov.gr δίνει τη δυνατότητα υποβολής αιτήσεων που τυπικά λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2025, ωστόσο το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε παράταση έως τις 11 Σεπτεμβρίου 2026, σε μια προσπάθεια να ενθαρρύνει περισσότερους ιδιοκτήτες να διευθετήσουν το πρόβλημα.
Ο νόμος 5024/2023 ρύθμισε την εξαγορά καταπατημένων ακινήτων υπό αυστηρούς όρους, ενώ η διαδικασία έχει ξεκινήσει σε φάσεις ανά γεωγραφικές ενότητες. Ωστόσο, το ενδιαφέρον παραμένει συγκεντρωμένο σε περιοχές όπως η Αττική, η Ρόδος, η Κως, η Άρτα, η Ηλεία και η Θεσσαλονίκη.
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται σε αγροτικές εκτάσεις, καθώς και οικιστικές περιοχές εντός σχεδίου πόλης έχουν κτιστεί πάνω σε δημόσια κτήματα που παραχωρήθηκαν τη δεκαετία του ’50, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η αποπληρωμή ή η τακτοποίηση των τίτλων. Πολλές πολυκατοικίες σε περιοχές όπως τα Βριλήσσια και το Γαλάτσι έχουν δημιουργηθεί πάνω σε τέτοιες εκτάσεις, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σημαντικές νομικές και ιδιοκτησιακές εκκρεμότητες.
Τα υπουργεία Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης έχουν λάβει μέτρα, όπως η απόφαση Χατζηδάκη – Τσιάρα (ΦΕΚ Β’ 6521/27-11-2024), που προστατεύει ιδιοκτήτες σε αγροτικές περιοχές από διεκδικήσεις του δημοσίου, υπό προϋποθέσεις, ενώ σε εντός σχεδίου περιοχές απαιτείται και η καταγραφή στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές.
Παρόλα αυτά, το πρόβλημα παραμένει τεράστιο, ειδικά στην Αττική όπου εκτιμάται ότι το 80% των δημόσιων ακινήτων έχει περάσει στα χέρια ιδιωτών. Μεγάλες εκτάσεις σε περιοχές όπως η Άνω Γλυφάδα, η Ηλιούπολη, το Γαλάτσι, η Νέα Ερυθραία και η Αγία Παρασκευή δεν έχουν ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς, με το δημόσιο να βρίσκεται συχνά σε δικαστικές διαμάχες με ιδιώτες.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα Δωδεκάνησα, όπου η Ρόδος και η Κως παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη συγκέντρωση αιτήσεων. Η ιστορική ένταξη των νησιών το 1947, μετά από περίοδο ιταλικής κυριαρχίας με λειτουργία κτηματολογίου, έχει αφήσει κληρονομιά ασάφειας και αμφισβητούμενων εκτάσεων, ιδιαίτερα σε παραλίες και δασικές περιοχές.
Παράλληλα, για τον εντοπισμό καταπατητών αξιοποιούνται πλέον σύγχρονες τεχνολογίες, όπως drones και τεχνητή νοημοσύνη, με στόχο την αποτελεσματικότερη διαχείριση και προστασία της δημόσιας περιουσίας.
Η επέκταση της προθεσμίας και η τεχνολογική υποστήριξη προσφέρουν μια τελευταία ευκαιρία για να αντιμετωπιστεί ένα χρόνιο και σύνθετο θέμα που επηρεάζει σημαντικά την αγορά ακινήτων και την κρατική περιουσία.
