Χασάν Ταχσίν πασάς: Ο πασάς που παρέδωσε τη Θεσσαλονίκη στους Έλληνες το 1912
Στις 26 Οκτωβρίου 1912 συμπληρώθηκαν 113 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, μια κορυφαία στιγμή στην ελληνική ιστορία. Σήμερα, επικεντρωνόμαστε στον Χασάν Ταχσίν πασά, έναν σημαντικό Οθωμανό στρατηγό, ο οποίος παράδωσε την πόλη στους Έλληνες και όχι στους Βούλγαρους, παρά τις έντονες πιέσεις και τις απόπειρες δωροδοκίας.
Ο γιος του, Κενάν Ταχσίν, που ήταν υπασπιστής του πατέρα του και γνώριζε έξι γλώσσες, βρέθηκε παρών στη μακρά διαπραγμάτευση με τους Βούλγαρους. Σύμφωνα με την αποκαλυπτική συνέντευξή του το 1960 στην εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς», αρνήθηκε κατηγορηματικά να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε συμφωνία που θα επέτρεπε την ταυτόχρονη παράδοση της Θεσσαλονίκης στους Βούλγαρους.
Ο Χασάν Ταχσίν πασάς γεννήθηκε το 1845 στο χωριό Μεσαρή της Αλβανίας, κοντά στα ελληνικά σύνορα. Σπούδασε στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων και γνώριζε άριστα ελληνικά. Ξεκίνησε την καριέρα του ως αγροφύλακας στην Κατερίνη το 1870 και προήχθη σε αξιωματικό του Οθωμανικού Στρατού. Το 1881 έγινε διοικητής της Οθωμανικής Χωροφυλακής στα Ιωάννινα και αργότερα υπηρέτησε στην Κρήτη, όπου ξεχώρισε για την εντιμότητα και τη δικαιοσύνη του, προσπαθώντας να εξομαλύνει τις σχέσεις Χριστιανών και Μουσουλμάνων.
Το 1895 διέσωσε από αρχαιοκάπηλους τη Δωδεκάδελτη Επιγραφή, ένα σημαντικό ιστορικό κειμήλιο, ενώ το 1897 πολέμησε στη Θεσσαλία εναντίον των Ελλήνων, αποσπώντας την εκτίμηση του σουλτάνου που διέταξε να φιλοτεχνηθεί πορτρέτο του.
Στη συνέχεια, υπηρέτησε σε διάφορες επαρχίες, όπως το Ιράκ, τη Συρία και την Υεμένη, όπου κατάφερε να επιτύχει ειρήνη σε μια ταραγμένη περιοχή. Το 1911 διορίστηκε διοικητής του 3ου Σώματος Στρατού στη Θεσσαλονίκη, έχοντας υπό τις διαταγές του τον μετέπειτα Ατατούρκ.
Με την οικογένειά του εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Θεσσαλονίκη, όπου σύζυγός του ήταν η ελληνικής καταγωγής Μουσουλμάνα Χατιτζέ Ελμάζ. Από τα επτά παιδιά τους, επέζησαν τρία, ανάμεσά τους και ο Κενάν, που ακολούθησε το δρόμο του πατέρα του και παρέμεινε στη Θεσσαλονίκη μετά την απελευθέρωση.
Η στάση του Χασάν Ταχσίν πασά απέναντι στους Βούλγαρους και η αποφασιστικότητά του να παραδώσει την πόλη μόνο στους Έλληνες, αποτυπώνει τη σημασία της προσωπικής ευθύνης σε ιστορικές στιγμές. Η ιστορία του παραμένει ένα φωτεινό παράδειγμα τιμής και ακεραιότητας.
