Κίνδυνοι και Αιτίες της Υπερσυνταγογράφησης Αξονικών Τομογραφιών στην Ελλάδα και την Ευρώπη
Η αξονική τομογραφία αποτελεί βασικό εργαλείο στην σύγχρονη διαγνωστική ιατρική, όμως η υπερβολική και μη αιτιολογημένη χρήση της εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για την υγεία των ασθενών.
Το ισχύον πλαίσιο ακτινοπροστασίας, που αναθεωρήθηκε το 2019, απαιτεί κάθε εξέταση με ιοντίζουσα ακτινοβολία να είναι τεκμηριωμένα αιτιολογημένη από τον θεράποντα ιατρό και να εγκρίνεται από τον ακτινολόγο. Παρά ταύτα, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο European Radiology αποκαλύπτει ότι το 15,6% των αξονικών τομογραφιών που διενεργούνται στην Ελλάδα στερούνται επαρκούς αιτιολόγησης ή δεν θα έπρεπε να έχουν πραγματοποιηθεί.
Η έρευνα, η οποία εξέτασε 6.734 ανώνυμες παραπομπές σε 125 κέντρα σε επτά ευρωπαϊκές χώρες, κατέδειξε ότι έως και το 40% των αξονικών τομογραφιών στην Ευρώπη είναι πιθανόν ακατάλληλες. Η Ελλάδα κατέλαβε την υψηλότερη αρνητική θέση στην κατάταξη.
Στο πλαίσιο αυτό, η HERCA (Heads of the European Radiological Protection Competent Authorities) ξεκίνησε πανευρωπαϊκή ενημερωτική εκστρατεία με το σύνθημα «Επιλέγω την κατάλληλη απεικονιστική εξέταση για τον ασθενή μου!», την οποία στηρίζουν 21 ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Στόχος είναι η ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών υγείας και του κοινού για τη συνετή και ορθολογική χρήση των ιατρικών απεικονιστικών εξετάσεων.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας, Αθανάσιος Χαλαζωνίτης, εξηγεί ότι η υπερσυνταγογράφηση οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Καθώς ο πληθυσμός γερνά και τα προβλήματα υγείας αυξάνονται, παράλληλα η τεχνολογική πρόοδος εισάγει συνεχώς νέες διαγνωστικές μεθόδους. Αυτό καθιστά πρακτικά αδύνατο για κάθε κλινικό ιατρό να παρακολουθεί την ταχύτητα των εξελίξεων και να επιλέγει πάντα την πιο κατάλληλη εξέταση.
«Σήμερα έχουμε πολύ περισσότερες εξετάσεις απ’ ό,τι πριν από μερικά χρόνια. Όλες είναι αναγκαίες, αλλά πρέπει να απαντούν σε ένα κλινικό ερώτημα βάσει του οικογενειακού και ατομικού ιστορικού του ασθενούς. Μια εξέταση μπορεί για κάποιον να μην είναι ενδεδειγμένη, ενώ για άλλον να είναι», τονίζει ο κ. Χαλαζωνίτης.
Το Αμερικανικό Κολέγιο Ακτινολογίας έχει προτείνει έναν αλγόριθμο κατηγοριοποίησης των αξονικών τομογραφιών σε τέσσερις κατηγορίες: απολύτως ενδεικνυόμενες, μετρίως ενδεικνυόμενες, μη ενδεικνυόμενες και αυτές που δεν πρέπει να γίνουν.
Η ορθή χρήση της αξονικής τομογραφίας και η πρόληψη της περιττής έκθεσης σε ιοντίζουσα ακτινοβολία αποτελούν κρίσιμα ζητήματα για την προστασία της δημόσιας υγείας και την αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας.
