Κώστας Βαρώτσος: Η Κιβωτός Εθνικής Μνήμης μεταμορφώνει το νέο Πεντάγωνο
Η νέα εικόνα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στη λεωφόρο Μεσογείων έχει πλέον μια σύγχρονη, φορτισμένη με νόημα μορφή που σέβεται την ιστορία και την αποστολή του κτιρίου.
Τη ριζική ανακαίνιση της πρόσοψης και την ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου υπογράφει ο διεθνώς αναγνωρισμένος γλύπτης και καθηγητής Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ, Κώστας Βαρώτσος, σε συνεργασία με την αρχιτέκτονα-μηχανικό Χρυσάνθη Ασπρουλοπούλου. Το έργο πραγματοποιήθηκε χάρη στη γενναιόδωρη δωρεά της εταιρείας «Metlen Energy & Metals Α.Ε.».
Στο επίκεντρο της νέας όψης δεσπόζει η «Κιβωτός Εθνικής Μνήμης», ένα συγκινητικό γλυπτό από γυάλινες κολώνες ύψους έως 6 μέτρων, όπου είναι χαραγμένα τα ονόματα 121.692 πεσόντων στους εθνικούς αγώνες από την ίδρυση του νεότερου ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα. Το φως που διαπερνά τις κολώνες δημιουργεί την αίσθηση αιώρησης των ονομάτων, ενώ οι δύο ελαιώνες με 25 και 28 δέντρα αντιπροσωπεύουν τις εθνικές επετείους της 25ης Μαρτίου 1821 και της 28ης Οκτωβρίου 1940.
Σε συνέντευξή του στο newmoney.gr, ο Κώστας Βαρώτσος περιγράφει πώς ξεκίνησε αυτή η δημιουργική πορεία: «Με κάλεσε ο Υπουργός Νίκος Δένδιας ζητώντας μου να σχεδιάσω μια αρχική πρόταση για την Κιβωτό Εθνικής Μνήμης, αφιερωμένη στους χιλιάδες νεκρούς Ελληνες στους πολέμους. Η πρόταση του άρεσε και ξεκινήσαμε άμεσα την υλοποίηση. Στη συνέχεια, η συζήτηση επεκτάθηκε στην ανακαίνιση του κτιρίου του ΥΠΕΘΑ, έτσι ανέλαβα και την πρόσοψη, σαν ένα ενιαίο έργο.»
Ο ίδιος τονίζει τη σημασία της σχέσης έργου και χώρου: «Δεν είχα την ιδέα από την αρχή. Την απέκτησα καθώς εξέταζα το χώρο. Ό,τι κάνω πρέπει να συνδέεται με τον χώρο στον οποίο προορίζεται. Η “αγωνία” μου είναι να είμαι μέσα στον χώρο του έργου ώστε να εντάσσεται απόλυτα.»
Σχετικά με την ανανεωμένη πρόσοψη, ο Βαρώτσος εξηγεί πως η εντύπωση πως δεν υπάρχει οπτική επαφή με το εσωτερικό είναι παραπλανητική: «Τα κάθετα στοιχεία της πρόσοψης αραιώνουν εκεί που υπάρχουν παράθυρα και πυκνώνουν εκεί που δεν υπάρχουν, δημιουργώντας ένα παιχνίδι με το φως και βοηθώντας στην εξοικονόμηση ενέργειας. Το κτίριο έχει βαφτεί σκούρο γκρι, ώστε να «χάνεται» και να μην επιβάλλεται, διατηρώντας παράλληλα την ορατότητα προς το εσωτερικό.»
Η ανακαίνιση του Πενταγώνου με την Κιβωτό Εθνικής Μνήμης δεν είναι μόνο μια αισθητική αναβάθμιση αλλά μια βαθιά συμβολική πράξη που μετατρέπει το κτίριο σε μνημείο ειρήνης και μνήμης για όλες τις γενιές.
