Θεσσαλονίκη: Εορτασμός του Αγίου Δημητρίου και της 113ης Επετείου Απελευθέρωσης
Σήμερα η Θεσσαλονίκη γιορτάζει με ιδιαίτερη λαμπρότητα τον πολιούχο της Άγιο Δημήτριο και ταυτόχρονα την 113η επέτειο της απελευθέρωσής της από τον οθωμανικό ζυγό.
Ο Άγιος Δημήτριος, γεννημένος το 280 μ.Χ., μαρτύρησε το 306 μ.Χ. με λογχισμό από τον αυτοκράτορα Γαλέριο. Η κρύπτη του, στον ομώνυμο ναό, αποτελεί τόπο λατρείας και προσκύνησης. Δραστήριο μέλος της πρώιμης χριστιανικής κοινότητας, υπέστη διωγμούς για την πίστη του.
Τα ιερά του λείψανα και η τιμία κάρα του, που εντοπίστηκαν στο Σαν Λορέντζο της Ιταλίας, μεταφέρθηκαν στη Θεσσαλονίκη με πρωτοβουλία του μητροπολίτη Παντελεήμονα Β’. Η τιμία κάρα έφτασε στις 23 Οκτωβρίου, ενώ τα υπόλοιπα λείψανα το 1980, και φυλάσσονται στον ναό του Αγίου Δημητρίου.
Η ορθόδοξη παράδοση θεωρεί τον Άγιο Δημήτριο θαυματουργό και προστάτη της πόλης, καθώς τον συνδέει με την υπεράσπιση της Θεσσαλονίκης από ξένους πολιορκητές. Η απελευθέρωση της πόλης το 1912 συνέβη ακριβώς την ημέρα της εορτής του, στις 26 Οκτωβρίου.
Την 26η Οκτωβρίου 1912, μετά από πολιορκία, ο αρχιστράτηγος του οθωμανικού στρατού Χασάν Ταχσί Πασάς υπέγραψε την παράδοση της πόλης στις 11 το βράδυ. Το πρωτόκολλο υπέγραψαν από ελληνικής πλευράς ο αντισυνταγματάρχης Βίκτωρ Δούσμανης και ο λοχαγός Ιωάννης Μεταξάς, με το άρθρο 3 να ορίζει ότι η πόλη παραδίδεται στον ελληνικό στρατό μέχρι τη συμφωνία ειρήνης.
Στην παράδοση παραδόθηκαν 25.000 Τούρκοι οπλίτες και περίπου 1.000 αξιωματικοί, μαζί με πολεμικό υλικό, όπως πυροβόλα, πολυβόλα και ίππους.
Η πρώτη ελληνική στρατιωτική μονάδα εισήλθε στη Θεσσαλονίκη το μεσημέρι της 27ης Οκτωβρίου, όπου οι κάτοικοι υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό τους Ευζώνες Κωνσταντινόπουλου και το τμήμα ιππικού.
Την 28η Οκτωβρίου, παρά τη βροχή, ο αρχιστράτηγος και διάδοχος του θρόνου Κωνσταντίνος μπήκε θριαμβευτής στην πόλη, ακολουθώντας δοξολογία στον ναό του Αγίου Μηνά και παρέλαση της Ι Μεραρχίας.
Την 29η Οκτωβρίου, ο βασιλιάς Γεώργιος υποδέχθηκε τον λαό της Θεσσαλονίκης με 21 χαιρετιστήριες βολές στον Λευκό Πύργο.
Το στρατηγείο του Ελληνικού Στρατού είχε στηθεί 25 χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη, στο Τόψιν (σημερινή Γέφυρα Χαλκηδόνος), όπου διεξήχθησαν οι διαπραγματεύσεις παράδοσης μεταξύ του ελληνικού και του οθωμανικού αρχιστρατήγου.
Σήμερα, στο ίδιο κτίριο στεγάζεται το Στρατιωτικό Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων ΤΟΨΙΝ, όπου εκτίθενται πολεμικά κειμήλια, στολές, όπλα και ιστορικά αντικείμενα από τους Βαλκανικούς Πολέμους, διατηρώντας ζωντανή τη μνήμη αυτής της ιστορικής περιόδου.
