Θεσσαλονίκη: Τιμή στον Άγιο Δημήτριο και στα 113 χρόνια ελευθερίας
Σήμερα, η Θεσσαλονίκη ζει τον διπλό εορτασμό για τον πολιούχο της, Άγιο Δημήτριο, και την 113η επέτειο απελευθέρωσης από τον οθωμανικό ζυγό.
Ο Άγιος Δημήτριος, γεννημένος το 280 μ.Χ. και μαρτυρικά πεθαμένος το 306 μ.Χ., θεωρείται θαυματουργός προστάτης της πόλης. Μαρτύρησε από τον Γαλέριο με λογχισμό, ακριβώς εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η κρύπτη του στον ομώνυμο ναό.
Ήταν ενεργό μέλος της πρώιμης χριστιανικής κοινότητας και υπέστη διωγμούς εξαιτίας της δράσης του. Τα ιερά λείψανά του και η τιμία κάρα του βρέθηκαν στο Σαν Λορέντζο της Ιταλίας και μεταφέρθηκαν στη Θεσσαλονίκη το 1980, όπου φυλάσσονται μέχρι σήμερα στον ναό του Αγίου Δημητρίου, τόπο λατρείας και προσκυνήματος.
Η ορθόδοξη παράδοση του αποδίδει την υπεράσπιση της πόλης ενάντια σε πολιορκητές, ενώ η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης συνέβη συμβολικά την ημέρα της εορτής του, στις 26 Οκτωβρίου 1912.
Την κρίσιμη εκείνη ημέρα, ο αρχιστράτηγος του τουρκικού στρατού, Χασάν Ταχσί Πασάς, παγιδευμένος από τις ελληνικές δυνάμεις, υπέγραψε τη συνθηκολόγηση της πόλης αργά το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου. Στο πρωτόκολλο, που υπέγραψαν οι αντιπρόσωποι του Γενικού Στρατηγείου, αντισυνταγματάρχης Βίκτωρ Δούσμανης και λοχαγός Ιωάννης Μεταξάς, αναφερόταν ρητά: «ἡ πόλις τῆς Θεσσαλονίκης παραδίδεται εἰς τὸν Ἑλληνικὸν Στρατὸν μέχρι τῆς συνομολογήσεως τῆς εἰρήνης».
Τότε παραδόθηκαν 25.000 Τούρκοι οπλίτες και περίπου 1.000 αξιωματικοί, ενώ ο Ελληνικός Στρατός κατέλαβε σημαντικό οπλισμό και υλικό, όπως 70 πυροβόλα και 30 πολυβόλα.
Η πρώτη ελληνική στρατιωτική μονάδα, το Απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντινόπουλου με το τμήμα Ιππικού, εισήλθε στη Θεσσαλονίκη το μεσημέρι της 27ης Οκτωβρίου, και η υποδοχή από τους κατοίκους ήταν θερμή και πανηγυρική.
Στις 28 Οκτωβρίου, ο αρχιστράτηγος και διάδοχος του θρόνου Κωνσταντίνος μπήκε θριαμβευτής στην πόλη, παρά τη βροχή, με πλήθος κόσμου να τον υποδέχεται στους δρόμους. Τελέστηκε δοξολογία στον ναό του Αγίου Μηνά, ακολούθησε παρέλαση της Ι Μεραρχίας και παρουσίαση των τοπικών αρχών.
Την επόμενη μέρα, 29 Οκτωβρίου, ο βασιλιάς Γεώργιος εισήλθε στην πόλη και η υποδοχή του συνοδεύτηκε από 21 χαιρετιστήριες βολές στον Λευκό Πύργο.
Οι διαπραγματεύσεις για την παράδοση της Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκαν στο Τόψιν, 25 χιλιόμετρα έξω από την πόλη, στον χώρο όπου σήμερα στεγάζεται το Στρατιωτικό Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων ΤΟΨΙΝ. Εκεί φυλάσσονται πολύτιμα κειμήλια των Βαλκανικών Πολέμων, όπως στρατιωτικές στολές, όπλα, μετάλλια και άλλα αντικείμενα που θυμίζουν τις θυσίες και την ιστορία της εποχής.
Η σημερινή γιορτή στη Θεσσαλονίκη συνδυάζει τη βαθιά θρησκευτική πίστη με την εθνική υπερηφάνεια, τιμώντας τον Άγιο Δημήτριο και ταυτόχρονα θυμίζοντας την ιστορική απελευθέρωση που σηματοδότησε μια νέα εποχή για την πόλη.
