Το νέο αμφιλεγόμενο σχέδιο των ΗΠΑ για τη Γάζα: Διαίρεση και έλεγχος μέχρι αφοπλισμό Χαμάς
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, σε συνεργασία με το Ισραήλ, επεξεργάζεται ένα σχέδιο που προβλέπει τη διαίρεση της Λωρίδας της Γάζας σε δύο ζώνες ελέγχου – μία υπό τον έλεγχο του Ισραήλ και μία υπό τη Χαμάς.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Wall Street Journal, η ανοικοδόμηση της περιοχής θα περιοριστεί προσωρινά στη ζώνη που διαχειρίζεται το Ισραήλ, μέχρι να ολοκληρωθεί η απομάκρυνση και ο πλήρης αφοπλισμός της Χαμάς.
Το σχέδιο αυτό παρουσιάστηκε στο Ισραήλ από τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, και τον γαμπρό του τέως προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, κατά την πρόσφατη επίσκεψή τους στη Μέση Ανατολή. Σκοπός ήταν η ενίσχυση της ανακωχής που έχει συμφωνηθεί, η οποία προβλέπει την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων και τη διαχείριση του 53% της Γάζας από το Ισραήλ.
Ο Βανς περιέγραψε τη Γάζα ως διαιρεμένη σε δύο περιοχές: μία ασφαλή και μία επικίνδυνη, με στόχο την επέκταση της ασφαλούς ζώνης. Ο Κούσνερ τόνισε πως «έως ότου ολοκληρωθεί η απομάκρυνση της Χαμάς, κανένα κονδύλιο για την ανοικοδόμηση δεν θα διατεθεί στις περιοχές υπό τον έλεγχο της τρομοκρατικής οργάνωσης».
«Οι σκέψεις που γίνονται τώρα στην περιοχή που ελέγχει ο IDF επικεντρώνονται στη δυνατότητα ανοικοδόμησης, προκειμένου να δημιουργηθεί μια νέα Γάζα, προσφέροντας στους Παλαιστινίους ένα μέρος για να ζήσουν, να εργαστούν και να βρουν ευκαιρίες», δήλωσε ο Κούσνερ.
Ωστόσο, το σχέδιο προκαλεί έντονες ανησυχίες σε αραβικές κυβερνήσεις, οι οποίες φοβούνται ότι η διαίρεση της Γάζας θα οδηγήσει στη δημιουργία μόνιμης ισραηλινής ζώνης ελέγχου. Υποστηρίζουν πως η εμπλοκή στρατευμάτων για την αστυνόμευση της περιοχής υπό τέτοιες συνθήκες είναι εξαιρετικά αμφίβολη.
Ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος των ΗΠΑ ανέφερε πως το σχέδιο βρίσκεται σε προκαταρκτικό στάδιο και ότι αναμένονται νέες ανακοινώσεις για την εξέλιξή του το επόμενο διάστημα.
Η εκεχειρία που τέθηκε σε ισχύ στις 10 Οκτωβρίου καθόρισε μια «κίτρινη γραμμή» στον χάρτη, η οποία οριοθετεί την περιοχή ελέγχου του Ισραήλ στη Γάζα. Η ισραηλινή ζώνη αναμένεται να μειώνεται σταδιακά με βάση τα επιτευχθέντα σημεία αναφοράς.
Το σχέδιο αντανακλά τις δυσκολίες στον αφοπλισμό της Χαμάς και την ανάγκη δημιουργίας μιας εναλλακτικής κυβέρνησης στη Γάζα, που θα διασφαλίζει την ασφάλεια και θα επιτρέπει τις απαραίτητες επενδύσεις για την ανοικοδόμηση.
Το ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ προβλέπει τη συγκρότηση επιτροπής τεχνοκρατών για τη διοίκηση της Γάζας και τη δημιουργία διεθνούς δύναμης ασφάλειας, όμως οι λεπτομέρειες παραμένουν θολές. Πολλές αραβικές χώρες θεωρούν ότι η Παλαιστινιακή Αρχή θα πρέπει να αναλάβει την εποπτεία, αλλά ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αντιτίθεται σθεναρά.
Στελέχη του Λευκού Οίκου τονίζουν ότι ο Κούσνερ είναι ο βασικός υποστηρικτής του σχεδίου και έχει εξασφαλίσει τη στήριξη του Τραμπ και του Βανς.
Προηγούμενες προσπάθειες των ΗΠΑ είχαν εστιάσει στην ανοικοδόμηση περιοχών εκτός ελέγχου της Χαμάς, με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των Παλαιστινίων και τη δημιουργία ενός συμβόλου για μια Γάζα χωρίς Χαμάς. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ανησυχίες για τον έλεγχο της εισόδου μελών της Χαμάς στις περιοχές υπό ισραηλινό έλεγχο.
Η κύρια προτεραιότητα παραμένει η τήρηση της ανακωχής, η οποία έχει κλονιστεί από περιστατικά και διαφωνίες, όπως η μη επιστροφή των σωμάτων ομήρων από τη Χαμάς.
Αναλυτές στο Ισραήλ βλέπουν τη διαίρεση της Γάζας ως ευκαιρία να αποδυναμωθεί πολιτικά η Χαμάς και να ενισχυθεί η στρατιωτική θέση του Ισραήλ, ενώ οι Παλαιστίνιοι εκφράζουν φόβους ότι το Ισραήλ επιδιώκει να εφαρμόσει στη Γάζα ένα σχέδιο παρόμοιο με αυτό της Δυτικής Όχθης.
