Θα αφήσει ο Καραμανλής τη ΝΔ να καταντήσει σαν το ΠΑΣΟΚ;

(Μια ανατομία σιωπών, προσώπων και ενδεχομένων στη σκιά της Ιστορίας)
Γράφει ο Άκης Λιάντζουρας από το Think Tank της Capitol17.com

Δεν είμαι δεξιός. Είμαι διαφημιστής. Κι αυτό σημαίνει πως είμαι υποχρεωμένος να βλέπω την αλήθεια πίσω από κάθε ιστορία – την πραγματική, όχι τη μακιγιαρισμένη. Ύστερα, να τη ντύνω, να τη γυαλίζω, να τη χτίζω έτσι ώστε να πουλήσει. Αυτός είναι ο ρόλος μου: να κάνω την πραγματικότητα να μιλάει σαν αφήγημα.

Καμιά φορά –το παραδέχομαι– δεν είμαι ακριβώς αντικειμενικός. Ίσως γιατί η αντικειμενικότητα δεν πουλάει. Πουλάει η ματιά που βγάζει νόημα. Η γωνία που ξυπνάει συναισθήματα. Το βλέμμα που ξέρει τι να δείξει και τι να αφήσει στο φλου.
Έτσι βγαίνει το μεροκάματο. Έτσι λειτουργεί και η πολιτική επικοινωνία.

Με τα χρόνια, αυτό το επάγγελμα σε μαθαίνει να βλέπεις λίγο πιο καθαρά. Όχι γιατί είσαι σοφός. Αλλά γιατί σε πληρώνουν για να καταλαβαίνεις τι θα συμβεί, πριν συμβεί. Πότε ένα προϊόν θα αποτύχει. Πότε ένα brand θα ξεθωριάσει. Πότε μια παράταξη θα πάψει να είναι ιστορία και θα γίνει απομεινάρι.

Στη Νέα Δημοκρατία, κάτι τέτοιο φαίνεται να πλησιάζει.Και κάποιοι, δείχνουν να το καταλαβαίνουν πρώτοι απ’ όλους.

Στη θέση του πολιτικού οργανισμού που κάποτε συνδύαζε το εθνικό με το κοινωνικό, το λαϊκό με το θεσμικό, σήμερα συναντά κανείς ένα περίεργο κράμα start-up διοίκησης, ψηφιακής αυταρέσκειας και… πολιτικής ενοχής. Η χώρα –ή μάλλον, το DNA ενός πολιτικού τόξου– διοικείται με KPI, ESG και consulting decks. Όχι με αφήγημα. Όχι με πάθος. Αλλά με excelόφυλλα. Και αυτά με λάθος μεταβλητές. 

Κι εκεί που θα περίμενε κανείς μια πολιτική απάντηση από τα σπλάχνα της παράταξης, συναντά… σιωπή. Τη σιωπή του Καραμανλή.

Ο πιο εκκωφαντικός ψίθυρος της Μεταπολίτευσης

Ο Κώστας Καραμανλής μιλάει σπάνια. Όταν όμως το κάνει, δεν χρειάζεται να πει πολλά – τα συμφραζόμενα μιλούν μόνα τους. Το 2022, στη Θεσσαλονίκη, άφησε να πέσει μια φράση σαν θραύσμα από ρητορικό βόλι:

«Η σιωπή δεν σημαίνει απουσία. Σημαίνει ευθύνη.»

Ένας άλλος θα το έλεγε για να εντυπωσιάσει. Ο Καραμανλής το άφησε να περάσει όπως περνά το τρένο της Ιστορίας από σταθμό χωρίς επιβάτες. Εκείνη η φράση δεν ήταν σχόλιο. Ήταν υπενθύμιση. Ότι παρακολουθεί. Ότι δεν εγκρίνει απαραίτητα. Ότι κάποια στιγμή, η σιωπή του μπορεί να πάψει να είναι προστατευτική και να γίνει αποκαλυπτική.

Στο μεταξύ, στους διαδρόμους της ΝΔ, η δυσαρέσκεια είναι πλέον ζήτημα βαρύτητας. Δεν μιλούν οι παλαιοί, αλλά ούτε και οι νέοι. Μιλούν τα μάτια τους, μιλούν τα τηλέφωνα τους, μιλούν οι ανώνυμες πηγές σε “καραμανλικούς” δημοσιογράφους που ξέρουν πότε να σηκώσουν φρύδι και πότε να γράψουν “συμπερασματικά”.

Ο Σαμαράς δεν ήρθε. Είναι ακόμα εδώ.

Μέσα σ’ αυτό το σκηνικό απουσίας, η μόνη παρουσία που αποκτά υπόσταση είναι εκείνη του Αντώνη Σαμαρά. Δεν μιλάει συχνά, αλλά κινείται. Και κυρίως: διαβάζεται. Οι τοποθετήσεις του είναι μικρές ρωγμές σε μια πρόσοψη που πλέον κανείς δεν θεωρεί αδιαπέραστη. Οι κινήσεις του έχουν στόχο – όχι εκλογικό, αλλά αφηγηματικό. Δεν φαίνεται να επιδιώκει εκδίκηση, δεν κάνει τον ρήτορα – κάνει τον επιμένοντα.

Ο Σαμαράς δεν φτιάχνει κόμμα. Φτιάχνει υπόμνηση. Υπενθυμίζει ότι κάποτε υπήρχε ένα κόμμα που πίστευε σε πατρίδα χωρίς ντροπή, σε σύνορα χωρίς εισαγωγικά, σε κοινωνική τάξη χωρίς διορισμούς ρουσφετιού. Και αν σήμερα αυτό το κόμμα έχει καταλήξει κάτι μεταξύ Amazon και ΟΟΣΑ, δεν φταίει εκείνος που το θυμίζει – φταίνε εκείνοι που το ξέχασαν.

Μια φορά κι έναν καιρό, ένα άλλο κόμμα που μιλούσε για «λαό» και «αλλαγή» ξύπνησε μέσα σε κάτι spreadsheet του ΔΝΤ και αποφάσισε ότι το «σύστημα» δεν αλλάζει – το διαχειρίζεσαι. Και κάπως έτσι, το ΠΑΣΟΚ κατέρρευσε χωρίς μάχη. Όχι από την Αριστερά. Όχι από τη Δεξιά. Από μέσα του. Από κάτι φωτεινά μυαλά που έσβησαν ό,τι είχε ψυχή και κράτησαν ό,τι είχε φόρμα.

Η ΝΔ σήμερα δείχνει να ακολουθεί τον ίδιο δρόμο. Η ίδια ηγέτιδα τάξη που μοιάζει να ελέγχει τα πάντα, δεν ελέγχει τίποτα από τη βάση. Γιατί δεν την ακούει. Την φοβάται. Και, κάποιες φορές, τη σιχαίνεται.

Ο Σαμαράς δεν ανήκει σ’ αυτό το σχολείο. Ή τουλάχιστον, έμαθε αλλού γραφή κι ανάγνωση.

Το ερώτημα λοιπόν είναι βαθύτερο:

Θα επιτρέψει ο Κώστας Καραμανλής να δει το κόμμα του να γίνεται καρικατούρα του εαυτού του, κέλυφος παλιών εννοιών που έχουν εκχωρηθεί σε ακροκεντρώα think tank μαθητευόμενων μάγων;

Ή θα ανεχθεί –έστω και σιωπηλά– μια διόρθωση πορείας, μια υπενθύμιση αρχών, ένα flashback όχι στο ’50, αλλά στη λογική ότι η πολιτική πρέπει να συνδέεται με έδαφος, λαό και Ιστορία; Αν όχι για τον ίδιο, ίσως τότε για το ιστορικό βάρος του ονόματος του.

Γιατί, όπως ίσως θα έλεγε ένας άλλος Καραμανλής – εκείνος ο παλιός – η Ιστορία δικάζει με σιωπή. Αλλά τιμωρεί με αιωνιότητα.